स्वन्ति नखः धर्मराज–धनलक्ष्मी सम्बादय् आधारित
बद्रिनाथ कायस्थ | कछलाथ्व ११४४
झीगु शास्त्रय् झीत ज्ञान व शिक्षा बीत खास यानाः मिसातय् ज्या, कर्तव्यया बारे ज्ञान बीत धर्मराज – धनलक्ष्मी सम्बाद धकाः छपु बाखं दुथ्याकातःगु दु। थ्व थीथी नेपाल भाषाय् हस्तलिखित ग्रन्थय् व श्री स्वस्थानी परमेश्वरी ब्रतया बाखनय् तकं दुथयकातःगु दु। व हे बाखनय् न्ह्यथनातःकथं उकी आधारित जुयाः थ्व स्वन्ति नखः झी आजुबाज्यापिन्सं परापूर्बकालनिसें हनावःगु भान जुइ । थुकी मुख्य स्वता खँ बिचाः याय् बहःजू ।
न्हापांगु खँः मिसातय् छेँ, क्यब यचुपिचु यानातःसा, थःगु म्ह स्वच्छ व यचुपिचु यानातःसा, छेँ परिवारयात नापं मिलेचले यानाः तयातःसा, परिवारय् सकसित समान ब्यबहार यानातःसा व सत्य मनं धर्मकर्म अले शुद्ध मनं सत्यय् बिश्वाश तयातःसा व छेँय् धनलक्ष्मीया बास जुइ । व हे ह्वःताः लाकाः धनलक्ष्मीया पूजा कौलागा औंशीया दिनय् याइ । गुगु पूजायात झीसं ’लक्ष्मी पूजा’ धाय्गु यानाच्वना । थुथकं स्वय्बलय् ’लक्ष्मी पूजा’ धकाः धनलक्ष्मीया बास जुइबलय् पूजा याय्गु व लक्ष्मीद्यःया सुवाः काइगु खनेदु।
निगूगु खँः मिसातय्सं आचारविचारं बांलाःगु ब्यबहार यानाः दक्वं परिवारयात मिलेचले यानाः दक्वसित खुसी, आनन्द बियाः छेँ न्ह्याकाच्वंसा धनलक्ष्मीं शक्ति व माःगु सकतां बस्तुया बन्दोबस्त यानाबी धइगु मान्यता दु। थुकथं धनलक्ष्मी लय्तायाः आशिर्बाद चूलाःम्ह छेँया नकिम्हं दक्वंपरिवारया ’म्हपूजा’ यानाः आशिर्बाद बीगु प्रचलन दु।
स्वंगूगु खँः नकिम्हं फयाकाःगुशक्ति व धनलक्ष्मीं ब्यूगु आशिर्बादं छेँ, क्यब दक्वभनं झःझः धायाः दक्वं परिवारयात शक्ति बीत सक्षम जुइगु मान्यता दु। थ्व हे खँया पुष्टिया रुपं नकिम्हं दक्वंपरिवारया दुजःतय्त ’म्हपूजा’ यानाबी । उकिया कन्हय्कुन्हु व हे मिसातय्सं तःकेहेँया रुपं दाजुकिजापिन्त आशिर्बाद बीत ’किजापूजा’ याइ ।
थ्व हे तथ्ययात थुकइकाः झी आजुबाज्यापिन्सं स्वन्ति नखः धकाः स्वन्हु लगातार हनावःगु खनेदु। व कथं न्हापांगु दिनय् शक्तिं जाःम्ह मिसातय् हुनिं धनलक्ष्मी छेँय् दुहांबिज्याइ व आशिर्बाद बी धइगु मान्यता दु। अय् जुयाः न्हापांगु दिनय् धनलक्ष्मीयात धन तयातःगु धुकू क्वथाय् पूजा याइ, गुकियात ’लक्ष्मी पूजा’ धाइ । निन्हुगु दिनय् शक्तिं जाःम्ह नकि मिसां दक्वं छेँजःपिन्सं जेष्ठताया लिधंसाय् झ्वःलिक तयाः ख्येँय् सगं बियाः आशिर्बाद बी, थुकियात ’म्हपूजा’ धयातल । स्वन्हुकुन्हु किजापूजा धकाः मिसातय्सं थः दाजुकिजायात पूजा यानाः आशिर्वाद बी । अय्जुयाः थुगु स्वन्ति नखतय् लक्ष्मी पूजा याय्त धनलक्ष्मीया बास गन व गुकथं जुइ धकाः थुइके सीकेमाः । लक्ष्मी बाय् च्वनी मच्वनी धइगु खँ छेँया मिसातय् स्वभाव, ब्यबहार व सत्यताय् बः काइ धइगु मान्यता दु।
धनलक्ष्मीं धयाबिज्याइ, हे धर्मराज, जि गज्याथाय् बाय् च्वनेधाःसा दकले न्हापां सु मिसायाके सत्यता दु, जि अन च्वने । गन मिसायाके सत्य धर्म दइमखु, जि अन च्वनेमखु। थुकिया अर्थ सत्य, काम व सत् तौरतरिकां धन कमे याःगु जुइमाल । सुइतं ठगे यानाः, लुटे यानाः, स्यानाः मुंकूगु धनय् धनलक्ष्मीया बास जुइमखु। गन मिसातय्सं मखूगु खँ ल्हाइ, अशुद्ध जुयाः च्वनी, गुगु छेँ मिसातय्सं माःगु बस्तुया ब्यबस्था मयाःसे लापरवाही यानाजुइ, अन धनलक्ष्मी बास च्वनीमखु। गुगु छेँय् मिसातय्सं यचुपिचु मयाःसे, छेँय् माःगु ब्यबस्था मयाःसे, थःगु रितिथिति नं मल्यूसे मेपिन्त म्वाःमदुगु दुःख बियाजुइ, व छेँय् धनलक्ष्मीया बास जुइमखु। गुगु छेँया मिसातय्सं साक्कनय्गु ज्वरे मयाःसे, मसाःगु व मबूगु नसा न्ह्याबलें हथाय् हथाय् चायाः नकाजुइ धाःसा अज्याःपिं मिसात दुगु छेँय् गाक्क धन मुंकाः दुकाःसां धन स्थिर जुइमखु, व छेँय् धनलक्ष्मीया बास दइमखु। सु मिसात छेँय् बँ पुइगु, यचुपिचु याय्गु, बँ थिलेगु याइमखु, मेपिं सुयागु नं मानमर्यादा मतःसे म्वाःमदुगु खँय् जवाःसवाः यानाजुइ, ल्वानाजुइ, अज्याःपिं मिसात दुगु छेँय् मिजनं गाक्क धन कमे याःसां फिइ लः प्वंकूथें जुइ । गन छेँय् मिसातय्सं थकालीपिन्त हनाबना तइमखु, सकसित बांलाक नाइक खँ ल्हाइमखु, छेँय् मखूगु खँ दुइका, ल्हातय् लाःगु बस्तु थम्हं जक उपभोग याय्त स्वइ, अन नं धनलक्ष्मी च्वनीमखु। गन धन लक्ष्मी बाय् च्वनीमखु, अन छेँय् मिजनं अनेक कथं धन मुंकूसां, गाक्क धन कमे याःसां, गाक्क धन छेँय् दुकाय्त ताःलाःसां धन ल्यनाच्वनीमखु। धनया
दुरुपयोग जुयाः दरिद्र हे जुयाः दुःख सियाः च्वनेत बाध्य जुइ ।’
लक्ष्मीं धर्मराजयात धयाबिज्याइ, ’बांलाःगु लक्षण दुपिं मिसातय्सं सकसिगु सुखः शान्ति व सहज जीबन निर्वाह याय्त ग्वहालि याइ । परिवारया मिलनय् आनन्दित जुयाः परिवार सुचारु रूपं न्ह्याइ । अज्याःपिं मिसात दुगु छेँ झःझः धाइ । थज्याःपिं मिसातय्सं धनलक्ष्मीयात सःताः थःथाय् तय्त सक्षम जुइ । थज्याःपिं मिसात दुगु छेँय सकसिनं सुखलिसें जीबन हनाः भाग्यमानी जुइ । हे धर्मराज, जि बाय् च्वनागु छेँय् छुं नं कथंया चीजबीजया कमी जुइमखु। छुं नं बस्तुया कमी जूगु जूसां धन, सम्पत्ति व अन्न अनाजं परिपूर्ण यानाबी । व छेँया मिसां दक्वं छेँजःपिन्त मिलेचले यानाः तयातइ ।’
थुकथं लक्ष्मीं धर्मराजयात मिसातय् भिंगु लक्षणत न्यंकेधुंकाः धर्मराजं लक्ष्मीयाके खास यानाः मनूतय् याय्ज्यूगु, मज्यूगु पाप पुण्यया खँ न्यन । मिसातय् शक्ति थकाय्त व परिवारयात शक्ति बीत छु आशिर्बाद बीमाः धकाः न्यन । धर्मराजया न्ह्यसलय् लक्ष्मीं थुकथंया लिसः बियाबिज्यात, ’थुकथंया बांलाःगु लक्षण दुम्ह मिसां परिवारय् बांलाःगु ब्यबहार, मानमर्यादा तय्गु, रितिथिति लीगु, नाता, कुटुम्ब, ईष्टमित्र, शाखासन्तानलिसे मेलमिलाप व श्रद्धाभक्ति तयाः परिवारयात न्ह्यःने यंकेत सक्षम जुइ । परिवार व कुल कुटुम्बय् मेलमिलाप तयाः पारिवारिक आनन्द बीफइ । बांलाःगु लक्षण दुम्ह मिसां थःगु धर्म पालन यानाः परिवारया बांलाःगु ब्यबस्था ताःलाकातःसा उत्तम फल प्राप्त जुइ । थज्याःम्ह मिसां मिजंया ब्यबसाय, ज्याय् हःपाः बीत व माःकथं ब्यबस्था यानाबीत नं कुतः याइ ।
थज्याःम्ह मिसां पुरुषयात सन्तोष याय्गु, आनन्द बीगु, धनसम्पत्ति मुंकाबीगु, छेँयात सम्पन्न याय्गु लिसें छेँ झःझः धाय्काबी फइ । मिजंयात नी नसा नकेगु, उसाँय् बांलाकातय्गु, साक्क भिंक थुयाः नकेगु, ईच्छा कथंया नकाः सन्तोष याइपिं नं मिसात हे खः । सन्तान बुइकाः मिजंयात नं सन्तानया आनन्द बीपिं नं मिसा हे खः । कमे याःवगु धेब ाबचे यानाः, बचे जूगु धनसम्पत्ति ब्यबस्थित यानाः छेँ सम्पन्न दय्काः आनन्द बीपिं नं मिसा हे खः । छेँय् विश्वासया लकस दय्काः मिजंयात धनसम्पत्ति कमे याःवनेत उत्साहित, प्रोत्साहित व सक्षम दय्कीपिं नं मिसा हे खः । कमे यानाहःगु धनसम्पत्तिया सदुपयोग यानाः सकसित लुधनी कथं खर्च यानाः बचे जूगु धनसम्पत्तिया बांलाःगु ब्यबस्था यानाः तयाबीपिं नं मिसा हे खः ।
थुकथं दक्वं कथं मिसात पुरुषया शक्ति रुप जुइफइ । न्ह्याबलें नं मालीबलय् माःकथं शक्तिया श्रोत जुइफइ । परिवारयात सन्तुष्ट दय्काः मिजंया शक्ति स्वरुप जुयाः च्वनीपिं मिसायात परमेश्वरय सदासर्बदा कृपा दइ धइगु शास्त्रय् धयातःगु दु। थज्याःम्ह मिसां थम्हं नं धर्मकर्म यानाः थः मिजंयात नं धर्मकर्म याय्गु ब्यबस्था यानाः छेँ झःझः धाय्काच्वनी ।
फुर्सद दुगु इलय् छक्वः धर्मराज – धनलक्ष्मी सम्बाद नं ब्वनादिसँ ।
सुभाय् ।
