नयाँ शक्ति दुने वैचारिक संघर्ष
मुक्ति प्रधान
पुलांगु ने.क.पा (माओवादी)या नांजाःम्ह बरिष्ठ नेता व पूर्व प्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराईपाखे २०७२ असोज ९ गते थौं आबद्ध जुया वयाच्वंगु पार्टी परित्यागय् घोषणायात कयाः फुक्क स्वदेशी व विदेशी समुदायतक आकाझाकाय् लाःगु हे ख । नेपाःया राजनीतिक वृत्तदुने संघर्षशील व बौद्धिक जुझारुकता दुम्ह बाबुराम भट्टराई थांै म्ह जक पार्टीपाखें पिहां वय्माःगु छु ? परिस्थिति जुल धयाः पार्टी दुने पिने फुक्क नेता कार्यकर्ता व जनतापाखे छगू कौतुहल हे ब्वलन ।
लिपा बाबुरामपाखे नयाँ शक्ति न्हूगु संगठनयात पार्टीया रुप बियाः २०७३ जेष्ठ ३० गते लखौ जनताया दथुइ दशरथ रंगशालाया पार्टी घोषणाया ज्याःझ्व क्वचाय्काः फुक्क नेपाःमिया मानसपटलय् आःतक नं छगू ऐतिहासिक स्मृति जुयाच्वंगु दय्माः ।
डा. बाबुराम भट्टराईं राजनैतिक यात्रा याःगु ४० दँ फुइधुंकल, पुलांम्ह नेता मोहनविक्रम व निर्मल लामाया नेतृत्वय् ने.क.पा. चौथो महाधिवेशन, ने.क.पा (मसाल), एकताकेन्द्र, जनमोर्चा अले माओवादीलिपा नयाँ शक्तितक नापनापं जुयाः राजनीतिक यात्रा कठिन व सरल जूगु परिस्थितिइ डाक्टर साहेवनापया राजनीतिक सहयात्री जुयाः थौंतक नापनापं हे वयाच्वनागु खः । तर डा. बाबुराम भट्टराई न २०७४ भाद्र ३ गते १५ म्ह केन्द्रीय नेतापिन्त पार्टीपाखें निष्काशन यात धयाः सार्वजनिक याःगु बुखँ तसकं हे भाईरल जुल । व मध्ये छम्ह जि नं लाःगु जुयाः थ्व
विषययात कयाः थ्व विषयवस्तु छु खः धइगु सार्वजनिक इनाप याय् हे माल ।
डाक्टर बाबुराम छम्ह नेपाःया वौद्धिक व्यक्तित्व जक मखु, व छम्ह भिजन दुम्ह बरिष्ठ नेता खः । पार्टी दुने च्वंसां मच्वंसां नेपाःयात थःगु जीवन हे समर्पण याःम्ह नेता खः । थ्व विषययात कयाः निगू मत दइमखु । विद्यार्थी जीवननिसें कयाः १०दँया जनयुद्ध, शान्ति प्रकृया अले न्हूगु संविधान निर्माणया चरणय् तसकं भूमिका म्हितावःम्ह खः ।
वय्कःया लँपु दु, ७०दँ तक निरकुंश राजतन्त्र बिरुद्ध संघर्ष याना वयाः आः देय् दुने गणतन्त्र वल, आः देशयात आर्थिक सम्बृद्धि याय्त गरीबी विरुद्ध संघर्ष याय्माल, निरंकुशतन्त्रया चरण क्वचाल, आः गणतन्त्रया चरण वःगु जुयाः नेपाःमितय्त गरीबी विरुद्ध अभियान न्ह्यःने यंकेमाल, आर्थिक सम्बृद्धि यानाः जनतायात गरीबी मुक्त याय्माल धइगु बिचाः नेपाःया नितिं सान्दर्भिक व उपयुक्त भिजन खः ।
नयाँ शक्ति नेपालया ५ (स) धारणा नं उपयुक्त धापू खः, समृद्धि, संघीयता, सुशासन, सदाचार, अले समानुपातिक व समावेसी । ५(स) बिचार व दर्शन मखु, राजनैतिक ज्याझ्वः जक खः । थ्व ५ (स) दार्शनिक व वैचारिक विषययात प्रतिनिधित्व याय्फइ मखु । थ्व छगू राजनैतिक सूचीकृत पलाः जक खः । थ्व ५(स)यात बिचाः व दर्शन रुपं ग्रहण याय्गु स्वयां नयाँ शक्तिया राजनैतिक आज्जु व पलाः जक खः ।
नयाँ शक्तिया लँपु थय्क स्वय्बलय् आज्जु तसकं हे बांलाः । आज्जुइ फुक्क विषययात दुथ्याकातःगु नं दु । तर व आज्जुयात गजाःगु बैचारिक लँपु ल्यय्गु, गथे न्ह्यःने वनेगु धयागु राजनैतिक कार्यदिशा स्पष्ट याय् मफूगु खत । पार्टी घोषणां थुकी पार्टी तसकं हे अलमलय् लाना वयाच्वंगु खः ।
पार्टी दुने थीथी राजनैतिक अनुभव मदुपिंत केन्द्रीय समितिइ छक्वलं हे बढुवा यानाः कार्यकारी दुजःया जिम्मेवारी बिल, जनताया दथुइ गुगु विधि व प्रकृयापाखें थांै राजनैतिक विषय ज्वनाः जनतायात प्रशिक्षित याय्गु धकाः गबलय् नं कार्ययोजना तय मजुल, संयोजक डा. बाबुराम भट्टराईं पार्टीइ विषययात कयाः तसकं हे चिन्ता याइ, तर पार्टीइ राजनैतिक कार्यदिशाया विषय गबलें च्यूताः तःगु खनेमदु ।
पार्टी धयागु संगठन सु नं छम्ह मनूया च्यूताः व इनापं चले जुइगु विषय मखु । जनताया जीवन परिवर्तन याय्गु आज्जुयात जनतापाखें अनुमोदन जुइगु कार्ययोजनापाखे जक पार्टी न्ह्याइ । नेपाःया राजनीतिक पृष्ठभूमि स्वय्बलय् २००७ थुखे राणा बिरोधी, पंचायत बिरोधी व राजतन्त्र बिरोधी आन्दोलनया पृष्ठभूमि ज्वनाः माओवादी, कांग्रेस व एमाले अले मधेस, आदिवासी जनजाती, थीथी थारु आन्दोलनया पृष्ठभूमिपाखे पार्टी निर्माण जुया वयाच्वंगु दु । नयाँ शक्ति पार्टी अजाःगु पृष्ठभूमि दुने जन्मय् जूगु पार्टी मखु ।
आर्थिक सम्बृद्धिया नारा ज्वनाः पार्टी गठन जुल, तर व आर्थिक सम्बृद्धि निरपेक्ष नेपाःमितय्गु नितिं खःला ? युगौंनिसें राज्यया थीथी उत्पीडनय् लानाच्वंगु जाति, भाषा, लिङ्ग, क्षेत्र व वर्गया नितिं खः ? थ्व विषय नयाँ शक्ति पार्टी दुने गबलें सलहल ब्याकूगु मदु । समाजया विकास निगू ढंगं विकास जुइ । छगू स्वभाविक विकास व ढिलासुस्ती जुयाः न्ह्यःने वनी, मेगु सचेत व संगठीत रुपं विकास जुइ, नेपाःया समाजय् विकासया चरण राणा शासन न्ह्यःने स्वभाविक चरण खः धाःसा राणा विरोधी लिपा सचेत संगठीत आन्दोलन व संघर्षपाखें राजनैतिक परिवर्तनया नापनापं समाजया विकास जुया वयाच्वंगु दु ।
तर जनताया जीवन पद्धती उलि ह्यूपाः वःगु खनेमदु । थ्व छाय् जूगु खः ? नेपाःया राजनैतिक ह्यूपाःयात नेता व पार्टीपाखें ईमान्दारी रुपं कार्यान्वयन व संस्थागत याय् मफूगु हे खः । थ्व जटिलता दुगु समाजयात बांलाक्क दुवाला मस्वसे नयाँ शक्ति पार्टीपाखें आकाझाकां परिवर्तन याय्गु अवस्था हे मदु ।
नयाँ शक्ति पार्टी घोषणा याःबलय् छगू लख सदस्यता वितरण जूगु खः, तर स्थानीय तहया चुनावय् भतिचा जक भोट वःगु परिदृष्यं नयाँ शक्तिया पार्टी दुजःपिन्सं हे मेगु पार्टीयात भोट कुर्कूगु सिद्ध जुल । अजाःगु खायूगु अनुभव जिगु दथुइ दइबलय् पार्टी निश्चित बिचाः बिना हे न्ह्यःने वने धयाः नयाँ शक्ति पार्टीया नेता कार्यकर्ता गबलें सोच तय्फइ मखु ।
थ्वहे झ्वलय् नयाँ शक्ति पार्टी दुने छु बिचाः ज्वनेगु धकाः थीथी सहलह जुइबलय् गबलें बिचाःया विषय क्वातुक्क सहलह व खँल्हाबँल्हा जूगु मदु । पार्टीया चरित्र बाम लोकतान्त्रिक धकाः घोषणा जुल, तर बाम–लोकतान्त्रिकया विशेषता छु खः ? धकाः परिभाषा व ब्याख्या जुइ मफुत । पार्टीया आधारभूत चरित्र व समाजया गुगु वर्गया प्रतिनिधित्व याइ, पार्टीपाखें व नं प्रष्ट मजुल ।
वैकल्पिक राजनीतिक शक्ति घोषणा यात । नेपाःया छु छु पार्टीया वैकल्पिक खः नयाँ शक्ति ? छु पार्टी मित्र शक्ति खः, छु पार्टी बिरोधी खः धइगु प्रष्ट मयाय्कं जनता छु नं पार्टीइ दुहां वनेफइ हे मखु । व नं नयाँ शक्ति पार्टीं गबलें हे प्रष्ट याय् मफुत । व हे परिवेशय् वंगु श्रावण ९—१३ केन्द्रीय कार्यकारी समिति व संघीय परिषदय् मुँज्या जूबलय् पार्टीयात वैचारिक कार्यदिशा बारे थीथी सुझाब ब्यूगु खः ।
जि थौं स्वय्मं २०७४ आषाढ २० गते लिखित रुपं फरक मत बियागु खः । तर व सुझाव दुथ्याकूगु राजनैतिक प्रतिवेदन तयार मजुल । संयोजक डा. बाबुराम भट्टराईं पुलांगु हे राजनैतिक प्रतिवेदन इनाबिल । उगु प्रतिवेदनय् राजनैतिक कार्यदिशा हाकनं प्रष्ट मजूगु हुनिं जिगु गंभीर असहमत जुयाः राजनैतिक कार्यदिशा व पार्टी दुनेया संकटयात समाधानया नितिं जिगु मतलिसे मिलय् जूगु महाधिवेशन आयोजक समितिया झिंन्याम्ह दुजःतय्सं सार्वजनिक अपील इनाः नयाँ शक्ति पार्टीइ फुक्क दुजः व शुभचिन्तकपिन्त इनाप याःगु खः ।
जिगु इनाप सार्वजनिक जुयाः कन्हय् कुन्हु हे डा. बाबुराम भट्टराईपाखें जिमित २४ घण्टाया स्पष्टिकरण फ्वनादिल । सार्वजनिक स्पष्टोक्ति लिपा डा. बाबुराम भट्टराईं जिमित हाकनं सःताः न्याघौतक सहलह यात । व सहलहस जि, देवेन्द्र पौडेल, बामदेव क्षेत्री व कुमार पौडेल दु । डा. भट्टराईनापं जिगु इनाप छु धाःसा देशय् प्रतिगमनकारी जुजुवादीपिं अथेहे यथास्थितिवादी एमाले, कांग्रेसया दबदबा जुयाच्वंगु दु ।
आन्दोलन व संघर्षशील शक्तिया निरन्तर हार व यथास्थितिवादी शक्तिया अस्वाभाविक जित जूगु थ्व इलय् डा. बाबुराम भट्टराईया भिजन व मिसन प्रष्ट जूम्ह नेता न्ह्यःज्याय्माल, जनयुद्धया घटक, थीथी आन्दोलनया घटक, आदिवासी÷जनजाति, थारु आन्दोलन, मधेस आन्दोलन व फुक्क पहिचानवादी शक्ति व फुक्क अल्पसंख्यक समुदाययात मुंकाः डा. भट्टराईं नेतृत्व कयादीमाल ।
देशयात प्रतिगमन व यथास्थितिं मुक्त यानाः माक्र्सवादया आधारभूत निर्देशक सिद्धान्त आत्मासात यानाः न्हूगु नेपाःया विशिष्टताय् समाजवादी शासन प्रणाली दुने प्रत्यक्ष निर्वाचित राष्ट्रपति मोडल व संसद दुने पूर्णसमानुपातिक प्रतिनिधित्व प्राप्तिया नितिं एजेण्डा मिलय् जूगु माओवादी केन्द्र, संघीय समाजवादी फोरम व मेगु घटकनापं बृहद् धु्रवीकरण याय्नु धकाः
बः बियाबलय् डा. बाबुराम भट्टराई माने मजूकथं जिपिं नयाँ शक्ति पार्टी नेपाल, बृहद् ध्रुवीकरण केन्द्रीय संयोजन समिति गठन यानाः राजनैतिक ज्याझ्वः स्वनेत बाध्य जुल ।
डा. भट्टराई ब्यक्तिगतकथं नेपालय् समकालीन राजनीतिइ अब्बल दर्जाया नेता खः, जिगु ४०दँया सहयात्रा थीथी अनुभवं वय्कः अग्रगामी शक्तिं क्वातुक्क ज्वना हे तय्माःम्ह व्यक्तित्व खः, तर डा. भट्टराईया सोच, माक्र्सवादी दर्शन व निर्देशक सिद्धान्तप्रति भतिचा दुविधापूर्ण खनेदुगु जुयाः बिचारय् जुइमफु कारणं जि पुलांपिं पासापिन्त कारवाहीया नितिं तयार जुल, तर थौं ४०दँतक आत्मासात याय्गु माक्र्सवादी विचारयात दुथ्याके मफुत ।
थ्वहे वैचारिक संघर्षया कारणं डा. बाबुराम भट्टराई त्वःतेमाःगु अवस्था सृजना जुयाच्वंगु दु । फुक्क अग्रगामी शक्तिं उकियात माक्र्सवादी निर्देशक सिद्धान्त दुने हे च्वनेत इनाप याय्माल, फुक्क अग्रगामी शक्तियात नेतृत्वया नितिं ईनाप याय्माल । जिमित विचारया कारणं कारवाही याःसा जिमित छुं हे मपाः, पश्चाताप नं मदु । छाय्धाःसा जिपिं माक्र्सवादया निर्देशक सिद्धान्त व उत्पीडित जनताया मुक्तिया पक्षय् दृढ प्रतिबद्ध दु ।
थौं वर्ग, जाति, फुक्क अल्पसंख्यकया दुःख, पीडानापं स्वापू तयाः राज्यसत्ताय् उपिं प्रतिनिधित्वया नितिं निरन्तर संघर्षया लँपु ज्वनीगु देशयात सम्बृद्धि नापं शोषणय् लानाच्वंगु जनताया हीत याय्गु न्हूगु मोडलया समाजवादी प्रणाली स्थापना याय्त प्रतिबद्धता सहित फुक्क न्यायया पक्षधर जनसमुदायपिन्त नं वहे लँपु ज्वनेत जिगु इनाप दु ।
(च्वमि नयाँ शक्ति पार्टी नेपालया केन्द्रीय दुजःलिसें बृहद ध्रुवीकरण केन्द्रीय संयोजन समितिया दुजः खः ।)
